Benliği, şahsiyetin değerini ifade eden bir psikanaliz terimidir. Freud’un psikanaliz alanında kullandığı ego terimi id ve süperego ile birlikte ele alınmalıdır. Günlük konuşma dilinde Genellikle Kişinin benliğini ortaya koyması veya yüceltmesiyle ilgili kullanılır. Psikanalizdeki ego ile günlük konuşma dilinde kullanılan ego kavramları arasında bazı farklar vardır. Birine egoist dediğimizde kişinin kendisini büyük gördüğünü, kibirli davrandığını vs kastederiz.
Kibir, bencillik, narsisizm ve üstün görme kompleksi birbirinden farklı kavramlardır.
Kibir kelimesi büyük, ulu, yüce anlamları barındıran arapçadaki ekber sözcüğünden gelir. İnsanlar için kullanılan Kibirli olmak sıfatı, yine kavramsal anlamından yada temel anlamından uzaklaşmış ve kendini bir şey sanan, kendi kendini öven, övgü toplamaya gayret eden manasında kullanılır fakat kavram olarak kibir şahsiyeti yüce olmak, benliği üstün olmak manası ifade eder.
Bencillik ise, çoğu zaman aç gözlülük ile karıştırılan bir kavramdır, hep bana hep bana diye dolanan biri aç gözlüdür. Bencillik, kişinin kendisini diğer insanlardan bağımsız olarak, her şeyin en iyisine layık görmesi olarak kategorize edilebilir. Psikanalizdeki ego terimi ile bencillik kavramı tam olarak örtüşmez.
Narsisizmde ise, daha çok biçim önemlidir. Kişinin kendi vucuduna, yüzüne, güzelliğine, iyi yada kötü özelliklerine, davranışlarına, düşüncelerine, kendi kişiliğine, vs hayranlık duymasıyla ilgilidir. Egoya olan hayranlıkta diyebiliriz.
Kendini üstün görme ise bir komplekstir. Diğer insanlar ile yapılan bir kıyas vardır. Bu fiziksel özelliklerle yapılan bir kıyasta olabilir, kişinin düşünce, birikim, maddiyat, davranış, aidiyetler vs ile yapılan bir kıyasta olabilir. Üstünlük kompleksinde kişi kendini toplumda konumlandırırken bencilce hareket eder yani en iyi yerde konumlandırır. En iyi ırk onunkidir, en iyi şeylere o sahiptir, en iyi düşünen odur en iyi tutumları o sergiler vs. Egoizm kavramı ile yakın özellikler taşır bu kompleks.
Egoizm ise kişinin benliğiyle yoğun olarak ilgilenmesidir. benliğini tatmin etmek için girişilen faliyetler egoizm başlığı altında tartışılabilir.
Övgüye ihtiyaç duymak yada toplumsal onaylanma beklentisi bireyin ihtiyaçları ile ilgili konulardır. Benliğin ihtiyaçlarının giderilmesi kişinin psikolojik sağlığı için son derece önemlidir. Her şeyde olduğu gibi bu ihtiyaç karşılanırkende ölçülü olmak gerekir.
Yorumlar